Policy:Universal Code of Conduct/te

అనువాదంలో సాయం చేయాలనుకుంటున్నారా? తప్పిపోయిన సందేశాలను అనువదించండి

వికీమీడియా ఫౌండేషన్ సార్వత్రిక ప్రవర్తనా నియమావళి

• విధానం
• అమలు మార్గదర్శకాలు
• Coordinating Committee (U4C) (charter)
• తరచూ అడిగే ప్రశ్నలు
• ప్రాజెక్టు అవలోకనం
• Training modules

మనకు సార్వత్రిక ప్రవర్తనా నియమావళి ఎందుకు?

వికీమీడియా ప్రాజెక్టులు, ప్రదేశాలలో వీలైనంత చురుకుగా పాల్గొనడానికి తగినట్లుగా ఎక్కువ మందికి సాధికారత కల్పించడానికి, ప్రపంచంలో ప్రతి ఒక్కరికి జ్ఞానాన్ని పంచుకోగల అవకాశం కల్పించడమే లక్క్ష్యం. మన వాడుకరుల(కాంట్రిబ్యూటర్ల)సంఘాలు వైవిధ్యమైనవి, కలుపుకొని పోయేవి, సాధ్యమైనంత అందుబాటులో ఉండాలని మేము కోరుకుంటున్నాము. ఈ సంఘాలలో చేరాలనుకునే ఎవరికైనా సానుకూలము,సురక్షితము, ఆరోగ్యకరమైన వాతావరణం ఉండాలని అనుకుంటున్నాము. ఈ ప్రవర్తనా నియమావళిని స్వీకరించడం, అవసరమైన నవీకరణలను పునఃసమీక్షించడం ద్వారా ఈ నియమావళిని అలాగే ఉండేలా చూస్తాము. అలాగే,రచనలను(కంటెంట్) దెబ్బతీసే లేదా వక్రీకరించే వారి నుండి మా ప్రాజెక్టులను రక్షించాలని మేము కోరుకుంటున్నాము.

వికీమీడియా లక్ష్యానికి అనుగుణంగా, ఆయా ప్రాజెక్టులు, ప్రదేశాలలో పాల్గొనే వారందరూ

• ప్రతి ఒక్కరూ జ్ఞానాన్ని స్వేచ్ఛగా పంచుకోగల ప్రపంచాన్ని సృష్టించడంలో సహాయపడతారు
• సమాజంలో భాగమయి ప్రపంచవ్యాప్తంగా పక్షపాతాన్ని నివారిస్తారు
• అన్ని పనులలో ఖచ్చితత్వం, ధృవీకరణ కోసం కృషి చేస్తారు.

ఈ సార్వత్రిక ప్రవర్తనా నియమావళి (యు.సి.ఒ.సి) ఆమోదయోగ్యం అయిన ఇంకా ఆమోదయోగ్యంకాని ప్రవర్తనకు మార్గదర్శకాలను నిర్వచిస్తుంది. ఆన్ లైన్, ఆఫ్ లైన్ వికీమీడియా ప్రాజెక్టులు, ప్రదేశాలకు సంబంధించిన ప్రతి ఒక్కరికీ ఇది వర్తిస్తుంది. దీనిలో కొత్తవారు, అనుభవజ్ఞులైన వాడుకరులు, ప్రాజెక్టులలో పనిచేసేవారు, కార్యక్రమాలు నిర్వహించేవారు(ఈవెంట్ ఆర్గనైజర్లు), కార్యక్రమాలలో పాల్గొనేవారు, ఉద్యోగులు, అనుబంధ సంస్థల బోర్డు సభ్యులు, వికీమీడియా ఫౌండేషన్ బోర్డు సభ్యులు ఉన్నారు. ఇది అన్ని వికీమీడియా ప్రాజెక్టులు, సాంకేతిక ప్రదేశాలు, వ్యక్తిగత, ఆన్లైన్ కార్యక్రమాలకు (వర్చువల్ ఈవెంట్లు), అలాగే ఈ క్రింది సందర్భాలకు కూడా వర్తిస్తుంది:

• వ్యక్తిగతం, బహిర్గతం, పాక్షికంగా బహిర్గతమైన సంభాషణలు
• సంఘ సభ్యుల మధ్య భిన్నాభిప్రాయాల చర్చలు, సంఘీభావ వ్యక్తీకరణలు
• సాంకేతిక అభివృద్ధి సమస్యలు
• కంటెంట్ సహకారం
• బాహ్య భాగస్వాములతో అనుబంధ సంస్థలు/సంఘాలు ప్రాతినిధ్యం వహించే సందర్భాలు.

1 - పరిచయం

ప్రపంచవ్యాప్తంగా వికీమీడియా ప్రాజెక్టుల సహకారానికి సార్వత్రిక ప్రవర్తనా నియమావళి, ప్రవర్తన మూలాధారం. సమూహా(కమ్యూనిటీ)లు ఇక్కడ పేర్కొన్న కనీస ప్రమాణాలను కొనసాగిస్తూ, స్థానిక, సాంస్కృతిక సందర్భాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుని తమ విధానాలను అభివృద్ధి చేయవచ్చు.

సార్వత్రిక ప్రవర్తనా నియమావళి ఎలాంటి మినహాయింపులు లేకుండా వికీమీడియన్లందరికీ సమానంగా వర్తిస్తుంది. నియమావళికి విరుద్ధమైన చర్యలు ఆంక్షలకు దారితీస్తాయి. నియమించబడిన కార్యకర్తలు లేదా వికీమీడియా ఫౌండేషన్ ఏర్పరచిన చట్టపరమైన వేదిక(ప్లాట్‌ఫారమ్‌)ల యజమాని కానీ ఆంక్షలను విధించవచ్చు.

2 - ఆమోదయోగ్యమైన (ఆశించిన) ప్రవర్తన

ప్రతి వికీమీడియన్, కొత్తవారు లేదా అనుభవజ్ఞుడైన ఎడిటర్, కమ్యూనిటీ ఫంక్షనరీ, వికీమీడియా ఫౌండేషన్ బోర్డు కి అనుబంధమున్నవారు లేదా సభ్యుడు లేదా ఉద్యోగి అయినా, వారి ప్రవర్తనకు వారే స్వంతంగా బాధ్యత వహిస్తారు.

అన్ని వికీమీడియా ప్రాజెక్ట్‌లు, ప్రదేశాలు, కార్యక్రమాలలో గౌరవం, నాగరికత, సంఘటితత్వం, సంఘీభావం, మంచి పౌరసత్వం ఆధారంగా ప్రవర్తన గుర్తింపబడుతుంది. వయస్సు, మానసిక లేదా శారీరక వైకల్యాలు, శారీరక రూపం (అప్పియరెన్స్), జాతీయ, మతపరమైన, జాతి, సాంస్కృతిక నేపథ్యం, కులం, సామాజిక తరగతి, ధారాళమైన భాష, లైంగిక దృక్పథం, లింగ గుర్తింపు, లింగ లేదా వృత్తి (కెరీర్ ఫీల్డ్) ఆధారంగా ఎలాంటి తేడా లేకుండా, కాంట్రిబ్యూటర్లుగా పాల్గొనేవారందరికీ ఇది వర్తిస్తుంది. అంతేకానీ వికీమీడియా ప్రాజెక్టులు లేదా ఉద్యమాలలో నిలబడిన వారు, వారి నైపుణ్యాలు లేదా సాధించిన విజయాల ఆధారంగా మేము మినహాయింపులు ఇవ్వము.

2.1 - పరస్పర గౌరవం

వికీమీడియన్లు అందరూ ఇతరులపట్ల గౌరవంగా మెలగాలి.ఆన్ లైన్ లేదా ఆఫ్ లైన్ వికీమీడియా వాతావరణాల్లో వ్యక్తులతో సంప్రదించడం (కమ్యూనికేట్ చేయడం)లో, మేము ఒకరినొకరు పరస్పర గౌరవంతో మెలుగుతాము.

ఈ క్రింద పేర్కొన్న అంశాలు గమనించండి. అయితే ఇవి మాత్రమే పరిమితం కావు:

• సానుభూతిని అలవర్చుకోండి. వినండి, విభిన్న నేపథ్యాలకు చెందిన వికీమీడియన్లు మీకు ఏమి చెప్పాలనుకుంటున్నారో అర్థం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించండి. వికీమీడియన్ గా మీ స్వంత అవగాహన, అంచనాలు, ప్రవర్తనను అలవర్చుకోవడానికి సిద్ధంగా ఉండండి.
• మంచి విశ్వాసాన్ని ఏర్పరచుకోండి. నిర్మాణాత్మకమైన సవరణలలో నిమగ్నమవ్వండి; మీ రచన, సవరణలు (కాంట్రిబ్యూషన్) ప్రాజెక్ట్ నాణ్యత లేదా పని నాణ్యతను మెరుగుపరచాలి. దయతో, మంచి విశ్వాసంతో మీ అభిప్రాయాన్ని తెలియ చేయండి, స్వీకరించండి. ఆధారాలు లేనట్లయితే విమర్శలను సున్నితంగా, నిర్మాణాత్మకంగా అందించాలి. ప్రాజెక్టులను సహకారంతో మెరుగుపరచడానికి ఇతరులు ఇక్కడ ఉన్నారని వికీమీడియన్లందరూ భావించాలి. కానీ ఈ ప్రకటనలను హానికరమైన ఉద్దేశ్యంతో సమర్థించడానికి ఉపయోగించకూడదు.
• తమకు తాము పేరు పెట్టుకుని, విస్తరించుకునే (వర్ణించుకునే) విధానాన్ని గౌరవించండి. ప్రజలు తమను తాము వివరించుకోవడానికి నిర్దిష్ట పదాలను ఉపయోగించవచ్చు. గౌరవసూచకంగా, భాషాపరంగా లేదా సాంకేతికంగా సాధ్యమయ్యే ఈ వ్యక్తులతో సంభాషించేటప్పుడు లేదా వారి గురించి ప్రస్తావించేటప్పుడు (కమ్యూనికేట్ చేసేటప్పుడు) ఈ పదాలను ఉపయోగించండి. ఉదాహరణకి:
  • చారిత్రాత్మకంగా చూస్తే జాతి సమూహాలు ఇతరులు ఉపయోగించే పేరు కంటే, తమను తాము వివరించడానికి ఒక నిర్దిష్ట పేరును ఉపయోగించవచ్చు;
  • ఆయా వ్యక్తులు, ప్రజలు వారి భాష నుండి ఉపయోగించే అక్షరాలు, శబ్దాలు లేదా పదాలను ఉపయోగించే పేర్లు మీకు తెలియనివి కావచ్చు.
  • విభిన్న పేర్లు లేదా సర్వనామాలను ఉపయోగించి ఒక నిర్దిష్ట లైంగిక ధోరణి లేదా లింగ గుర్తింపుతో గుర్తించే వ్యక్తులు;
  • నిర్దిష్ట శారీరక లేదా మానసిక వైకల్యం ఉన్న వ్యక్తులు తమను వివరించుకోవడానికి నిర్దిష్ట పదాలను ఉపయోగించవచ్చు
• వ్యక్తిగత సమావేశాల్లో, మనం ప్రతి ఒక్కరికీ స్వాగతం పలుకుతాము. ప్రతి ఒక్కరి ప్రాధాన్యతలు, సరిహద్దులు, సున్నితత్వం, సంప్రదాయాలు, అవసరాల పట్ల శ్రద్ధగా ఇంకా గౌరవంగా ఉంటాము.

2.2 - నాగరికత, సమిష్టితత్వం, పరస్పర మద్దతు మంచి పౌరసత్వం

దిగువ పేర్కొన్న ప్రవర్తనల దిశగా మేము కృషి చేస్తాము -

• నాగరికత అనేది వ్యక్తుల మధ్య, అపరిచితులతో సహా మర్యాదగా ప్రవర్తించడము ఇంకా ప్రసంగించడము.
• కొలీజియాలిటీ అంటే ఉమ్మడి ప్రయత్నంలో నిమగ్నమైన వ్యక్తులు ఒకరికొకరు విస్తరించే స్నేహపూర్వక మద్దతు.
• పరస్పర మద్దతు, మంచి పౌరసత్వం అంటే వికీమీడియా లక్ష్యానికి దోహదం చేసేలా, వికీమీడియా ప్రాజెక్ట్‌లు, ఉత్పాదకత, ఆహ్లాదకరమైన సురక్షితమైన ప్రదేశాలు, ఉండేటట్లుగా చూసుకుంటూ చురుకుగా బాధ్యత వహించడం.

ఈ క్రింద పేర్కొన్న అంశాలు గమనించండి. అయితే వీటికే మాత్రమే పరిమితం కావు:

• మార్గదర్శకత్వం, శిక్షణ కొత్తవారికి తమ మార్గాన్ని కనుగొనడంలో, అవసరమైన నైపుణ్యాలను పొందడంలో సహాయపడటం.
• తోటి వాడుకరుల (కాంట్రిబ్యూటర్స్) కోసం వెతుకడము - వారికి మద్దతు అవసరమైనప్పుడు చేయూతనివ్వండి. సార్వత్రిక ప్రవర్తనా నియమావళి ప్రకారం వారు ఆశించిన ప్రవర్తనకు తగ్గ విధంగా వ్యవహరించనప్పుడు వారి కోసం మాట్లాడండి.
• సహకారాలు (కాంట్రిబ్యూటర్స్) చేసిన పనిని గమనించి, వారికీ గుర్తింపునివ్వండి - వారు చేసిన సహాయానికి, పనికి ధన్యవాదాలు తెలపండి. వారి ప్రయత్నాలను ప్రశంసించండి, అవసరమైన చోట గుర్తింపు ఇవ్వండి.

3 - ఆమోదయోగ్యం కాని ప్రవర్తన

సార్వత్రిక ప్రవర్తనా నియమావళి లక్ష్యం ఏమంటే సంఘ సభ్యులకు అనుసరించకూడని ప్రవర్తన, పరిస్థితులను గుర్తించడంలో సహాయపడటము. వికీమీడియా ఉద్యమంలో ఈ కింద పేర్కొన్న ప్రవర్తనలు ఆమోదయోగ్యం కాదని భావిస్తారు:

3.1 – వేధింపులు

ప్రధానంగా ఒక వ్యక్తిని భయపెట్టడానికి, ఆగ్రహం కలిగించడానికి లేదా కలత పెట్టడానికి ఉద్దేశించిన ఏదైనా ప్రవర్తనను వేధింపు అంటారు. ఒక సాధారణమైన వ్యక్తి ప్రపంచవ్యాప్తంగా అంతర సాంస్కృతిక వాతావరణంలో సహించగలిగిన దానికంటే మించి ఉంటే ఆ ప్రవర్తనను వేధింపుగా పరిగణించవచ్చు. వేధింపులు తరచుగా భావోద్వేగ వేధింపులు ఉంటాయి. ముఖ్యంగా దౌర్బల్యస్థితిలో ఉన్న వ్యక్తులను భయపెట్టడానికి లేదా ఇబ్బంది పెట్టడానికి వారి పని ప్రదేశాలలో లేదా స్నేహితులు, కుటుంబ సభ్యులను సంప్రదించడం కూడా ఉండవచ్చు. కొన్ని సందర్భాల్లో, ఒకే కేసులో వేధింపుల స్థాయికి ప్రవర్తన పెరగక పోయినా పునరావృతం ద్వారా అది వేధింపుగా మారవచ్చు. ఈ క్రింది యీయబడిన వేధింపులు మాత్రమే పరిమితం కావు.

• అవమానాలు: ఇందులో పేరు పిలవడం, స్లర్స్ లేదా మూస పద్ధతులను ఉపయోగించడం, వ్యక్తిగత లక్షణాల ఆధారంగా ఏదైనా దాడులు చేయటం వంటివి ఉంటాయి. అవమానాలు అంటే తెలివితేటలు, ప్రదర్శన, జాతి, మతం, సంస్కృతి, కులం, లైంగిక ధోరణి, లింగం, వైకల్యం, వయస్సు, జాతీయత, రాజకీయ అనుబంధం లేదా ఇతర లక్షణాలను సూచిస్తాయి. కొన్ని సందర్భాల్లో పదేపదే ఎగతాళి, వ్యంగ్యం లేదా దూకుడు వంటివి వ్యక్తిగత ప్రకటనలు చేయకపోయినా, సమిష్టిగా అవమానాలను కలిగిస్తాయి.
• లైంగిక వేధింపులు:లైంగిక శ్రద్ధ లేదా ఏదో రకముగా పురోగతి అవడం, వ్యక్తి సహేతుకంగా ఇష్టపడనిది లేదా సమ్మతి తెలియజేయని పరిస్థితులను తెలుసుకుని కూడా ప్రవర్తిస్తే దానిని వేధింపు అని అంటారు.
• బెదిరింపులు: అంటే కోరుకున్న విధంగా ప్రవర్తించమని ఎవరినైనా బలవంతం చేయడం, శారీరక హింస, ఇబ్బంది కలిగించడము, అన్యాయంగా పేరు ప్రఖ్యాతులకు హాని లేదా సంభావ్యతను స్పష్టంగా లేదా పరోక్షంగా సూచించడం.
• ఇతరులకు హాని కలిగించడాన్ని ప్రోత్సహించడం: స్వీయ-హాని లేదా ఆత్మహత్యకు మరొకరిని ప్రేరేపించడంతోపాటు హింసాత్మక దాడులు చేయమని ప్రోత్సహించడం.
• వ్యక్తిగత డేటా బహిర్గతం చేయడం (డాక్సింగ్):అంటే వికీమీడియా ప్రాజెక్ట్‌లలో లేదా మరెక్కడైనా ఇతర వాడుకరుల (కంట్రిబ్యూటర్ల) వ్యక్తిగత సమాచారం -పేరు, ఉద్యోగ స్థలం, భౌతిక లేదా ఇమెయిల్ చిరునామా వంటి సమాచారాన్ని లేదా ప్రాజెక్టుల వెలుపల వారి వికీమీడియా కార్యకలాపాలకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని వారి అనుమతి లేకుండా పంచుకోవడం.
• హౌండింగ్: అంటే ప్రాజెక్ట్ (ల) అంతటా ఒక వ్యక్తిని అనుసరించడం ప్రధానంగా వారిని కలవరపెట్టే లేదా నిరుత్సాహపరిచే ఉద్దేశ్యంతో వారి పనిని పదేపదే విమర్శించడం. సంభాషించడానికి, అవగాహన కల్పించడానికి చేసిన ప్రయత్నాల తర్వాత కూడా సమస్యలు కొనసాగుతూ ఉంటే, సంఘాలు ఏర్పాటు చేసిన ప్రక్రియల ద్వారా వాటిని పరిష్కరించాల్సి ఉంటుంది.
• ట్రోలింగ్: ఉద్దేశపూర్వకంగా సంభాషణలకు అంతరాయం కలిగించడం లేదా రెచ్చగొట్టడానికి చెడు ఆలోచనతో పోస్ట్ చేయడం.

3.2 - అధికారాన్ని, ప్రత్యేక హక్కును లేదా ప్రభావాన్ని దుర్వినియోగం చేయడం

ఎవరైనా నిజంగా ఉన్న అధికారం లేదా అధికారం లభించిన స్థితిలో, ఆ ప్రభావం వలన ఇతర వ్యక్తుల పట్ల అగౌరవంగా, క్రూరంగా లేదా హింసాత్మకంగా ప్రవర్తించినప్పుడు అధికార దుర్వినియోగం జరుగుతుంది. వికీమీడియా వాతావరణంలో, ఇది పదాలతో కానీ లేదా మానసిక వేధింపుల రూపంలో ఉండవచ్చు.

• కార్యకర్తలు, అధికారులు, సిబ్బందిచే కార్యాలయ దుర్వినియోగం: నియమించబడిన కార్యదర్శులు, అలాగే వికీమీడియా ఫౌండేషన్ లేదా వికీమీడియా అనుబంధ సంస్థల అధికారులు సిబ్బంది ఇతరులను భయపెట్టడానికి లేదా బెదిరించడానికి తమ అధికారం, జ్ఞానం లేదా వనరులను ఉపయోగించడం.
• పెద్దరికం (సీనియారిటీ), సంబంధాల దుర్వినియోగం: అంటే ఇతరులను భయపెట్టడానికి తమ స్థానం, ఖ్యాతిని ఉపయోగించడం. ఉద్యమంలో గణనీయమైన అనుభవం సంబంధాలు ఉన్న వ్యక్తులు ప్రత్యేక శ్రద్ధతో ప్రవర్తిస్తారని మేము ఆశిస్తున్నాము ఎందుకంటే వారు చేసే అనాలోచిత వ్యాఖ్యలు ఎదురుదెబ్బను కలిగిస్తాయి. కమ్యూనిటీ అధికారం కలిగి ఉన్న వ్యక్తులు వారితో విభేదించే వారిపై దాడి చేయడానికి వారికున్న ప్రత్యేక హక్కును దుర్వినియోగం చేయకూడదు.
• మానసికంగా తారుమారు చేయడం (మేనిప్యులేషన్): అంటే దురుద్దేశపూర్వకంగా ఎవరినైనా గెలవాలనే లక్ష్యంతో వారి స్వంత ప్రత్యక్షానుభవములను, ఇంద్రియాలను లేదా తమ అవగాహనను అనుమానించేలా చేయడం లేదా మీరు కోరుకున్న విధంగా ప్రవర్తించేలా వారిని బలవంతం చేయడం.

3.3 - కంటెంట్ విధ్వంసం, ప్రాజెక్టుల దుర్వినియోగం

ఉద్దేశ్యపూర్వకంగా పక్షపాతంతో, తప్పుడు విషయాన్ని లేదా సముచితం కాని కంటెంట్ను పరిచయం చేయడం, కంటెంట్ సృష్టి లేదా నిర్వహణకు ఆటంకం కలిగించటం, అడ్డగించడం వంటివి ఉంటాయి అయితే వీటికే పరిమితం కాదు:

• సముచితమైన చర్చ లేదా వివరణ ఇవ్వకుండానే ఏదైనా కంటెంట్ ని పదేపదే ఏకపక్షంగా తొలగించడం
• వాస్తవాలు లేదా నిర్దిష్ట దృక్కోణాలు, వివరణలకు అనుకూలంగా కంటెంట్ను క్రమపద్ధతిలో తారుమారు చేయడం, విశ్వాసఘాతుకంగా లేదా ఉద్దేశపూర్వకంగా మూలాలను తప్పుగా అందించడం, సంపాదకీయ కంటెంట్ను రూపొందించే సరైన మార్గాన్నిమార్చడం వంటివి.
• వ్యక్తులు లేదా సమూహాలను వారి వ్యక్తిగత నమ్మకాల ఆధారంగా అవమానపరచడం, ద్వేషాన్ని ప్రేరేపించడం లక్ష్యంగా ఎవరైనా ఏ రూపంలోనైనా లేదా వివక్షతతో కూడిన భాషలోనైనా ద్వేషపూరిత ప్రసంగం చేయడం
• విజ్ఞానసర్వస్వ సమాచార వినియోగ సందర్భంగా వెలుపల ఇతరులను భయపెట్టే లేదా హాని కలిగించే చిహ్నాలు, చిత్రాలు, వర్గాలు, ట్యాగ్‌లు లేదా ఇతర రకాల కంటెంట్‌ల ఉపయోగించడం. ఇందులో తగ్గించడానికి లేదా బహిష్కరించడానికి ఉద్దేశించిన కంటెంట్‌పై పథకాలను విధించడం వంటిది ఉంటుంది.