Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Wikimedia Vakfı’nın ülkedeki Vikipedi’ye erişim engelinden ötürü Türk hükûmetine karşı açtığı bir davayı hızlandırmaya karar verdi.
Davada, uzun zamandır devam eden yasağın kabul edilemez bir sansür boyutuna ulaştığı ve insanların ifade özgürlüğü ve bilgiye erişim temel haklarının sınırlandığı ileri sürülmekte.
Erişim engeli Türk hükümeti tarafından Nisan 2017’de yürürlüğe kondu. Vikipedi’yi barındıran ve dünya çapında ücretsiz bilgiye erişimi destekleyen Wikimedia Vakfı, ancak Türk makamlarıyla görüşmelerde ilişki kurmaya çabaladıktan ve engele Türk mahkemelerinde itiraz ettikten sonra AİHM’e başvuru yapmış olduğunu Mayıs 2019’da duyurdu.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile kurulan AİHM, bireylerin hakları ihlal edildiğinde başvurabildikleri uluslararası bir insan hakları mahkemesidir. Türkiye, Sözleşmeye uzun süredir taraftır. AİHM’in davamızı görüşme hızı olağandışıdır, çünkü AİHM’deki davaların bu aşamaya gelmesi aylar hatta yıllar sürebilir.
Davanın kamu için büyük önemini takdir eden Mahkeme, iki ay içerisinde davaya “işlem önceliği” vermeye karar vermiştir. Haziran 2009’da AİHM, önündeki en önemli, ciddi ve acil davaların işlenmesini ve karara bağlanmasını hızlandırmak amacıyla bir öncelik politikası benimsedi. Dava, gelecekteki devlet sansürü alanındaki kararlar için emsal teşkil etme potansiyeline sahip. Türk hükûmetinin şimdi davaya ilişkin görüşlerini Mahkeme’ye sunmak için Ekim ayının sonuna kadar vakti var.
Vikipedi kurucusu Jimmy Wales, “Vikipedi, özgür bilgiye erişimin insanların yaşamlarını dönüştürebileceği ilkesine dayanıyor. “Bu dava, güç suistimallerini sınırlama ve hükûmetlerin vatandaşlarının bilgiye erişimini kısıtlama yeteneğini sınırlamak için bir emsal oluşturma potansiyeli taşıyor” dedi.
Günümüzde Vikipedi, dünyada en yaygın erişilen bilgi kaynaklarından biridir. Saniyede 6.000 kez okunur ve maddeleri dünya genelinde 250.000’den fazla gönüllüden oluşan bir topluluk tarafından her gün düzenlenir, geliştirilir ve tartışılır. Bu maddelerin yüzde 85’inden fazlası İngilizce dışındaki dillerdedir ve Türkçe Vikipedi’nin Türkçe konuşan gönüllüler tarafından Türkçe konuşan insanlar için yazılmış 300.000’den fazla maddesi de bunların içindedir.
